Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου «Περί τοῦ πολέμου στήν Οὐκρανία»

 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3057

Πρός
τό Χριστεπώνυμο Πλήρωμα
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος


Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ αἴσθημα εὐθύνης ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητος, κατά τήν συνεδρίαση Αὐτῆς τῆς 14ης Μαρτίου 2022, ἀσχολήθηκε ἐπισταμένως καί μέ τό ζήτημα τῶν τραγικῶν γεγονότων τοῦ πολέμου στήν Οὐκρανία.
Ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἀφοῦ ἐνημερώθηκε ἀπό τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο τόσο γιά τίς ἐπιστολές, τίς ὁποῖες ἀπέστειλε πρός τόν Μακαριώτατο Μητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ. Ἐπιφάνιο καί τόν Μακαριώτατο Πατριάρχη Μόσχας καί πάσης Ρωσίας κ. Κύριλλο, ὅσο καί γιά τήν διαβούλευση πού εἶχε μέ τό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Μεταναστευτικῆς Πολιτικῆς, ὡς πρός τήν παροχή βοηθείας πρός τούς ἐκ τοῦ πολέμου πρόσφυγες, ἀποφάσισε νά ἀπευθυνθεῖ καί πάλι πρός τόν Ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ Ὀρθόδοξο Λαό, ἐκφράζοντας τήν θλίψη καί τήν ἀγωνία Της γιά τόν καταστρεπτικό πόλεμο πού διεξάγεται ἐναντίον τῆς Οὐκρανίας.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος αἰσθάνεται ἔντονο τό χρέος νά καταδικάσει τήν βίαιη εἰσβολή τῶν ρωσικῶν στρατευμάτων καί τόν πόλεμο στήν Οὐκρανία καί νά ὑψώσει φωνή διαμαρτυρίας γιά ὅλα τά, ὡς μή ὤφειλε, θύματα τοῦ πολέμου καί ὅλους τούς διωκομένους. Θρηνεῖ γιά ὅσους θανατώθησαν, ἀλλά καί γιά ὅσους ἀκόμη δοκιμάζονται καί διώκονται.

Ὁ πόλεμος δέν εἶναι κάτι καινούργιο στήν ἀνθρώπινη ἱστορία, ὅμως τοῦτο δέν τόν καθιστᾶ, ὡς γεγονός, λιγότερο ἀποτρόπαιο. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἀρνεῖται καί καταδικάζει τήν βία σέ ὅλες τίς μορφές της. Μάλιστα, ποτέ δέν χρησιμοποίησε βία ἐναντίον τῶν ἀνθρωπίνων προσώπων, ἀκόμη κι ὅταν ὁ Ἴδιος τήν ὑπέστη παντοιοτρόπως.

Ἐξ ἐπόψεως Ὀρθοδόξου, κανένα γεγονός, καμία πρόκληση, καμία ἐπιδίωξη καί καμία πρόφαση δέν δύναται νά δικαιολογήσει τήν θηριωδία τοῦ πολέμου, ἡ φύση τοῦ ὁποίου προϋποθέτει τήν ἐπιβολή τῆς βουλήσεως τοῦ ἰσχυροῦ στόν ἀνίσχυρο. Τοιουτοτρόπως, παράγεται τό λεγόμενο «δίκαιο» τοῦ ἰσχυροῦ, τό ὁποῖο, βεβαίως, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ἔννοια τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐλευθερίας, πού εὐαγγελίζεται ὁ Χριστός.

Ὁ πόλεμος ὄχι μόνο δέν λύνει τά προβλήματα, ἀλλά ἐνεργεῖ πολλαπλασιαστικῶς, ἀναπαράγοντας καί ἀνατροφοδοτώντας τόν κύκλο τῆς βίας, τοῦ μίσους, τοῦ πόνου, τοῦ ξεριζωμοῦ, τῆς προσφυγιᾶς, τῆς πείνας καί τῆς ἀπώλειας τῆς ἴδιας τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, πού ὡς Χριστιανοί ὀφείλουμε νά σεβόμαστε, νά προστατεύουμε καί νά τιμοῦμε.

Τίς ἡμέρες αὐτές, ἡ Οὐκρανία βιώνει τόν παραλογισμό καί τήν σκληρότητα τοῦ πολέμου. Ἄμαχοι βομβαρδίζονται, μέ θύματα ἀκόμη καί παιδιά, καταστρέφονται Ἱεροί Ναοί καί Ἱερές Μονές, ζωτικές ὑποδομές καί μνημεῖα μακραίωνης πολιτισμικῆς σημασίας, στρατιές προσφύγων ἀναζητοῦν ἀπελπισμένα διόδους διαφυγῆς. Ἐπιπλέον, ἐλλοχεύει ὁ κίνδυνος μιᾶς πυρηνικῆς καταστροφῆς, ἐνῶ τίποτε δέν ἀποκλείει ὁ πόλεμος νά λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.
Ἡ εὐθύνη πάντων ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ἔναντι αὐτῶν τῶν ὀλεθρίων καταστάσεων συνεπάγεται ἔμπονη προσευχή καί ἔντονη δράση διότι καί ὁ Ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας μας, προσευχόμενος γιά τήν σωτηρία μας, ἀνέλαβε, ἐντός τῆς ἱστορίας, ρόλο ἐνεργό, ὁ ὁποῖος Τόν ὁδήγησε μέχρι τόν Σταυρό καί τόν θάνατο, μέ σκοπό νά εὐαγγελισθεῖ τήν εἰρήνη καί νά ἑνώσει τά πρίν διεστῶτα, δηλαδή τόν ἄνθρωπο μέ τόν Πλαστουργό καί Θεό του.

Ὀφείλουμε, λοιπόν, πρός δόξαν Θεοῦ νά πληροφορήσουμε τήν διακονία μας. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, σχετικά μέ τήν παροχή ἀνθρωπιστικῆς βοηθείας πρός τούς πρόσφυγες, ἔχει ἤδη θέσει στήν διάθεση τῆς Πολιτείας, σέ ἀγαστή συνεργασία μέ τό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Μεταναστευτικῆς Πολιτικῆς, δομές τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί Ἱερῶν Μητροπόλεων, καθώς καί ξενῶνες τῆς Ἀστικῆς Μή Κερδοσκοπικῆς Ἑταιρείας «Συνύπαρξις» καί τοῦ Φιλανθρωπικοῦ Ὀργανισμοῦ «ΑΠΟΣΤΟΛΗ», γιά τήν φιλοξενία Οὐκρανῶν προσφύγων, ἰδίως παιδιῶν καί ἀσυνόδευτων ἀνηλίκων. Ἐπιπροσθέτως, πολλές Ἱερές Μητροπόλεις, σέ συνεργασία μέ φιλανθρωπικές ὀργανώσεις καί φορεῖς, προβαίνουν σέ συγκέντρωση ἀνθρωπιστικοῦ ὑλικοῦ, τό ὁποῖο μέ φροντίδα τῶν προαναφερθέντων φορέων θά προωθηθεῖ πρός τούς πληγέντες ἐκ τοῦ πολέμου.

Ταὐτοχρόνως, ἡ Ἐκκλησία μας ἀνέλαβε τήν πρωτοβουλία καί σέ ἐκκλησιαστικό ἐπίπεδο νά ἀπευθύνει ἔκκληση πρός τούς ἁρμοδίους ἐκκλησιαστικούς ἡγέτες μέ σκοπό τήν οὐσιαστική παρέμβασή τους πρός τούς κοσμικούς ἄρχοντες τῆς δικαιοδοσίας τους γιά τόν τερματισμό τοῦ πολέμου.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ἔπραξε καί στό παρελθόν κατά τόν πόλεμο καί τήν βίαιη εἰσβολή στήν Σερβία, τό Κοσσυφοπέδιο καί τήν χειμαζομένη καί αἱμάσσουσα ἐπί πεντηκονταετία ὅλη Κύπρο μας, τονίζει ἐκ νέου ὅτι καί στήν περίπτωση τῆς εἰσβολῆς στήν Οὐκρανία ὁ πόλεμος δέν ἐπιλύει ὁποιεσδήποτε ἀνθρώπινες διαφορές, ὅσο σημαντικές κι ἄν εἶναι, σέ κοινωνικό, ἐθνικό ἤ παγκόσμιο ἐπίπεδο.
Δυστυχῶς, μέσα ἀπό αὐτές τίς τραγικές καταστάσεις φανερώνεται καί ἡ ἀποτυχία μας ὡς ἀνθρώπων καί εἰδικότερα ὡς Χριστιανῶν, ἀκόμη καί ὡς ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, νά ζοῦμε μέσα στήν εἰρήνη πού μᾶς κληροδότησε ὁ Χριστός: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν» (Ἰω. 14,27).
Γι’ αὐτό καί προτρέπουμε πατρικῶς τό εὐσεβές πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, τόσο τούς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Καταλόγου, ὅσο καί τούς εὐλαβεῖς πιστούς, σέ ἐγκάρδια προσευχή πρός τόν Ἄρχοντα τῆς Εἰρήνης, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, μέ σκοπό νά φωτίσει τίς διάνοιες τῶν ἐχόντων τήν κοσμική ἐξουσία καί λαμβανόντων ἀποφάσεις, γιά τήν κατάπαυση κάθε περαιτέρω πολεμικῆς ἐπιβουλῆς, τήν διάσωση τῶν ἀνθρώπων καί τήν ἐπικράτηση παγκόσμιας εἰρήνης.

Ἄς μᾶς καθοδηγήσει ὅλους ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἰδιαιτέρως ὅσους εὑρίσκονται στήν δεινή δοκιμασία τοῦ πολέμου, ὥστε νά διέλθουμε τό ὑπόλοιπο στάδιο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἐν εἰρήνῃ, μετανοίᾳ καί φιλαλληλίᾳ καί νά ἀξιωθοῦμε τῆς μετοχῆς στό σωτήριο γεγονός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ μας ἀκέραιοι καί εἰρηνικοί.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἀγάπης,

† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος
† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας Θεόκλητος
† Ὁ Κασσανδρείας Νικόδημος
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος
† Ὁ Σιδηροκάστρου Μακάριος
† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Ἰωήλ
† Ὁ Ἀργολίδος Νεκτάριος
† Ὁ Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Τιμόθεος
† Ὁ Μεγάρων καί Σαλαμῖνος Κωνσταντῖνος
† Ὁ Κεφαλληνίας Δημήτριος
† Ὁ Τρίκκης, Γαρδικίου καί Πύλης Χρυσόστομος
† Ὁ Καρπενησίου Γεώργιος

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος