Βιογραφία Ο
Όσιος Στυλιανός ήταν γιος πλουσίων γονέων (που μάλλον γεννήθηκε στην
Παφλαγονία, χωρίς αυτό να είναι σίγουρο, διότι εκεί φυλασσόταν και ιερό
λείψανο του), διδάχτηκε νωρίς απ' αυτούς να είναι εγκρατής και να θεωρεί
το χρήμα μέσο για την ανακούφιση και περίθαλψη των φτωχών και των
αρρώστων. Αφού έτσι ανατράφηκε, και οι γονείς του πέθαναν,
διαμοίρασε όλη την κληρονομιά του και πήγε σαν ασκητής στην έρημο. Εκεί
γνωρίστηκε με άλλους ασκητές, που ζούσε μαζί τους με αδελφική αγάπη,
χριστιανική συγκατάβαση και επιείκεια. Δεν λύπησε ποτέ κανένα, μεγάλη
του χαρά μάλιστα, ήταν να επαναφέρει τη γαλήνη στις ταραγμένες ψυχές. Η
φήμη της θαυμαστής ασκητικής του ζωής έφθασε μέχρι τις πόλεις, και
πολλοί έτρεχαν να τον βρουν για να ζητήσουν απ' αυτόν τις πνευματικές
του οδηγίες. Ο όσιος Στυλιανός, παρά την ερημική ζωή του, έτρεφε
στοργή και συμπάθεια προς τα παιδιά, που τόσο αγαπούσε και ο Κύριος. Αν,
έλεγε, η ταπεινοφροσύνη αποτελεί θεμέλιο των αρετών, η παιδική ηλικία
από τη φύση της είναι περισσότερο ενάρετη, απ' ότι οι μεγαλύτεροι των
φιλοσόφων. Πολλές φορές οι γονείς έφεραν προς αυτόν τα παιδιά τους, και
τότε η αγαλλίαση του οσίου ήταν πολύ μεγάλη. Ο Θεός βραβεύοντας το Ιερό
αυτό αίσθημα του, προίκισε τον όσιο με το χάρισμα να θεραπεύει τα
άρρωστα παιδιά και να καθίστα εύτεκνους άτεκνες γυναίκες. Ο Όσιος Στυλιανός κοιμήθηκε πλήρης ήμερων αλλά και αρετών. Εορτάζει στις 26 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Η Κάρα του Αγίου βρίσκεται στη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος. Αποτμήματα
του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Δαμάστας Φθώτιδος,
Λειμώνος Λέσβου, Δαδίου Φθιώτιδος και Κάτω Ξενιάς Αλμυρού Μαγνησίας.
Βιογραφία Η
Αγία Αικατερίνη καταγόταν από οικογένεια ευγενών της Αλεξάνδρειας,
«θυγάτηρ βασιλίσκου τινός ονομαζομένου Kώνστου», και μαρτύρησε στις
αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. (304 μ.Χ.) Ήταν ευφυέστατη και φιλομαθής. Ήδη
σε ηλικία δέκα οκτώ χρονών κατείχε τις γνώσεις της ελληνικής, ρωμαικής
και λατινικής φιλολογίας και φιλοσοφίας, δηλαδή γνώριζε τα έργα του
Oμήρου, του λατίνου ποιητή Bιργίλιου, του Aσκληπιού, του Iπποκράτη και
Γαληνού των ιατρών, του Aριστοτέλη και του Πλάτωνα, του Φιλιστίωνα και
του Eυσέβιου των φιλοσόφων, του Iαννή και Iαμβρή των μεγάλων μάγων, του
Διονυσίου και της Σιβύλλης και άλλων. Ήταν όμως και άρτια καταρτισμένη
στα δόγματα της χριστιανικής πίστης. Όταν επί Μαξεντίου (υιός του
Mαξιμιανού) διεξαγόταν διωγμός εναντίον των χριστιανών, η Αικατερίνη δε
φοβήθηκε, αλλά με παρρησία διέδιδε πώς ο Ιησούς Χριστός είναι ο μόνος
Αληθινός Θεός. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τον έπαρχο της περιοχής, ο
οποίος προσπάθησε με συζητήσεις να την πείσει να αρνηθεί την πίστη της.
Όταν ο έπαρχος διαπίστωσε την ανωτερότητά των λόγων της Αικατερίνης,
συγκάλεσε δημόσια συζήτηση με τους πιο άξιους ρήτορες της Αλεξάνδρειας,
τους οποίους όμως η Αικατερίνη αποστόμωσε. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά
κάποιοι από τους συνομιλητές της Αικατερίνης πείσθηκαν για τους λόγους
της και ασπάστηκαν την Χριστιανική Πίστη. Μπροστά σε αυτή την
κατάληξη, ο έπαρχος διέταξε να τη βασανίσουν σκληρά με την ελπίδα πώς η
αγία θα λύγιζε και θα αρνιόταν τον Χριστό. Όμως η Αικατερίνη έμεινε
ακλόνητη στην πίστη της. Τελικά αποκεφαλίσθηκε, ύστερα από διαταγή του
έπαρχου.
Εορτάζει στις 25 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Τα Ιερά Λείψανα της Αγίας βρίσκονται αδιάφθορα στην Ιερά Μονή Σινά. Δάκτυλος της Αγίας βρίσκεται στη Συλλογή των Ανακτόρων του Μπάκινγχαμ Λονδίνου. Αποτμήματα
του Ιερού Λειψάνου της Αγίας βρίσκονται στη Μονή Χιλανδαρίου Αγίου
Όρους, στον ομώνυμο Ναό Ν. Λιοσίων Αττικής, στη Μονή Κύκκου Κύπρου και
στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Βιογραφία Ο
Άγιος Κλήμης ήταν Ρωμαίος αριστοκράτης από βασιλικό γένος, γιος του
Φαύστου και της Ματθιδίας. Ο Κλήμης σπούδασε όλες τις επιστήμες της
ελληνικής παιδείας, αντάμωσε τον Απόστολο Πέτρο και διδάχθηκε απ' αυτόν
την αληθινή πίστη και θεογνωσία, οπότε έγινε θερμός κήρυκας του
Ευαγγελίου και συνέγραψε αρκετά συγγράμματα. Ο Κλήμης υπήρξε
τρίτος επίσκοπος Ρώμης, αφού διαδέχθηκε τον Ανέγκλητο, περίπου το έτος
92 μ.Χ. Ποίμανε με υπέρμετρο ζήλο την Εκκλησία της Ρώμης, στα βαρεία
εκείνα χρόνια των διωγμών. Συνελήφθη από το Δομετιανό και εξορίστηκε σε
πόλη έρημο κοντά στη Χερσώνα. Εκεί, έδεσαν στο λαιμό του μια σιδερένεια
άγκυρα και τον έριξαν στη θάλασσα, όπου παρέδωσε την αγία ψυχή του (101
μ.Χ). Αξίζει, όμως, να σημειώσουμε ότι ο Κλήμης δεν υπήρξε μόνο
σοφός κατά τη γραμματική μόρφωση, αλλά ανήκε σ' αυτούς που ο Θείος
Παύλος ονομάζει «σοφοὺς εἰς τὸ ἀγαθόν, ἀκεραίους δὲ εἰς τὸ κακόν» (Προς
Ρωμαίους, ιστ' 19). Συνετούς, δηλαδή, όταν κάνουν το καλό, και συγχρόνως
αμέτοχους από κάθε κακό. Εορτάζει στις 24 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Μέρη
Κάρας του Αγίου βρίσκονται στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου και στη Μονή
Ίνκερμαν Σεβαστουπόλεως Κριμαίας . Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Πετράκη Αθηνών.
Βιογραφία Ο Άγιος Αμφιλόχιος ήταν Καππαδόκης, σύγχρονος του Μεγάλου Βασιλείου και φίλος του. Διακεκριμένος
για τη μεγάλη του μόρφωση και ευσέβεια, αναδείχθηκε επίσκοπος Ικονίου
το έτος 344 μ.Χ. Υπήρξε άριστος επίσκοπος και μετείχε στη Β' Οικουμενική
Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και διέπρεψε. Ο Αμφιλόχιος δεν είχε
κύρος μόνο στη δική του Εκκλησία, αλλά το ηθικό κύρος του είχε επεκταθεί
και σε άλλες περιοχές. Έτσι, παρενέβαινε και σε Εκκλησίες κοντινές,
όπου διασφάλιζε την ειρήνη και ορθοτομούσε το λόγο της αληθείας. Διότι
στο έργο του, είχε οδηγό τα θεόπνευστα λόγια του Αποστόλου Παύλου:
«Σπούδασον σεαυτὸν δόκιμον παραστῆσαι τῷ Θεῷ, ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον,
ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας». (Β' προς Τιμόθεον, στ' 15).
Δηλαδή, λέει ο Απόστολος Παύλος, προσπάθησε να παραστήσεις τον εαυτό σου
στο Θεό δοκιμασμένο και τέλειο εργάτη, που δεν τον ντροπιάζει το
καλοφτιαγμένο έργο του, και διδάσκει ορθά το λόγο της αληθείας. Στην
προς Αμφιλοχία επιστολή ο Μέγας Βασίλειος φανερώνει τη λαμπρή ηθική
φυσιογνωμία του Αμφιλοχίου. Τον παρακαλεί να παραστεί στην τιμητική
γιορτή υπέρ των μαρτύρων της Καισαρείας, για να αποβεί αυτή σεμνότερη,
διότι ο λαός της Καισαρείας τον αγαπά, όσο κανένα άλλο επίσκοπο. Ο Αμφιλόχιος συνέταξε αρκετούς λόγους για την Ορθοδοξία μας, και πέθανε ειρηνικά το έτος 394 μ.Χ. Εορτάζει στις 23 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Αποτμήματα
του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Παντελεήμονος Αγίου
Όρους και Κύκκου Κύπρου και στο Μουσείο Μπενάκη των Αθηνών.
Βιογραφία Οι
Άγιοι Φιλήμων, Άρχιππος, Ονήσιμος και Απφία ήταν μαθητές του Αποστόλου
Παύλου (περί το 54 μ.Χ.) και τους αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στην προς
Φιλήμονα επιστολή του. Ο Φιλήμων και η σύζυγος του Απφία ήταν
χριστιανοί στην πόλη των Κολοσσών, με ανεπτυγμένο αίσθημα φιλανθρωπίας.
Χρησιμοποιούσαν δε τα πλούτη τους με προθυμία για την ανακούφιση φτωχών,
ασθενών και για την ανάπτυξη του έργου του Χριστού. Στο χριστιανισμό
προσήλθαν δια του Αποστόλου Παύλου, όταν αυτός είχε έλθει στην πόλη
τους. Μάλιστα, για τις αγαθοεργίες του Φιλήμονα γράφει συγκεκριμένα:
«Χάριν ἔχομεν πολλὴν καὶ παράκλησιν ἐπὶ τὴν ἀγάπη σου ὅτι τὰ σπλάγχνα
τῶν ἁγίων ἀναπέπαυται διὰ σοῦ, ἀδελφέ» (Προς Φιλήμονα, 7). Δηλαδή,
έχουμε πολλή χαρά και παρηγοριά για την αγάπη σου, διότι οι καρδιές των
αδελφών χριστιανών έχουν βρει ανάπαυση με τις ευεργεσίες και αγαθοεργίες
σου, αδελφέ. Για τον Άρχιππο λέγεται ότι ήταν συγγενής, ίσως και
γιος του Φιλήμονα και της Απφίας. Ο Παύλος, επειδή ο Άρχιππος είχε
μεγάλη αφοσίωση στη διάδοση του Ευαγγελίου, στην προς Φιλήμονα επιστολή
του τον ονομάζει στρατιώτη. Ο Ονήσιμος ήταν υπηρέτης του
Φιλήμονα, από τον όποιο απέδρασε και πήγε στη Ρώμη. Εκεί έπεσε στα
δίχτυα του Αποστόλου Παύλου, που τον έστειλε πίσω στο Φιλήμονα,
χριστιανό πλέον. Και παρακαλεί τον Φιλήμονα να δεχθεί τον Ονήσιμο, όχι
σαν υπηρέτη, αλλά σαν αδελφό. Κατά την παράδοση, όλοι μαρτύρησαν για τη διάδοση του Ευαγγελίου. Εορτάζουν στις 22 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Βιογραφία Η
ευσεβής Άννα σύζυγος του Ιωακείμ, πέρασε τη ζωή της χωρίς να μπορέσει
να τεκνοποιήσει, καθώς ήταν στείρα. Μαζί με τον Ιωακείμ προσευχόταν
θερμά στον Θεό να την αξιώσει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, με την
υπόσχεση ότι θα αφιέρωνε το τέκνο της σε Αυτόν. Πράγματι, ο Πανάγαθος
Θεός όχι μόνο της χάρισε ένα παιδί, αλλά την αξίωσε να φέρει στον κόσμο
τη γυναίκα που θα γεννούσε το Μεσσία, το Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. Όταν η
Παναγία έγινε τριών χρόνων, σύμφωνα με την παράδοση, η Άννα και ο
Ιωακείμ, κρατώντας την υπόσχεσή τους, την οδήγησαν στο Ναό και την
παρέδωσαν στον αρχιερέα Ζαχαρία. Ο αρχιερέας παρέλαβε την Παρθένο Μαρία
και την οδήγησε στα Άγια των Αγίων, όπου δεν έμπαινε κανείς εκτός από
τον ίδιο, επειδή γνώριζε έπειτα από αποκάλυψη του Θεού το μελλοντικό
ρόλο της Αγίας κόρης στην ενανθρώπιση του Κυρίου. Στα ενδότερα του Ναού η
Παρθένος Μαρία έμεινε δώδεκα χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα ο αρχάγγελος
Γαβριήλ προμήθευε την Παναγία με τροφή ουράνια. Εξήλθε από τα Άγια των
Αγίων, όταν έφθασε η ώρα του Θείου Ευαγγελισμού. Εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Βιογραφία Ο
Όσιος Γρηγόριος έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. και καταγόταν από την
Ειρηνόπολη της Δεκαπόλεως. Τη χριστιανική ανατροφή του όφειλε πρώτα στη
μητέρα του Μαρία, η οποία, με τη ζωντανή της πίστη στο Χριστό, ανέθρεψε
το γιο της σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου. Ο Γρηγόριος
έγινε μοναχός και αγωνιζόταν έντονα για ηθική τελειοποίηση. Εκείνο που
ιδιαίτερα τον διέκρινε, ήταν η καλλιέργεια της εγκράτειας στον εαυτό
του. Τη θεωρούσε απαραίτητη για την καθαρότητα του νου και την ηθική
κυριαρχία στη σάρκα. Και σε όσους τον ρωτούσαν γιατί δίνει ιδιαίτερη
βαρύτητα σ' αυτή την αρετή, απαντούσε με τον αιώνιο λόγο της Αγίας
Γραφής: «Πᾷς ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγκρατεύεται, ἐκεῖνοι μὲν οὖν ἵνα
φθαρτὸν στέφανον λάβωσιν, ἡμεῖς δὲ ἄφθαρτον» (Α' προς Κορινθίους, θ'
25). Καθένας, δηλαδή, που αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα, ακόμα και
στην τροφή και στο ποτό. Και εκείνοι μεν, οι αθλητές του κόσμου,
αγωνίζονται και εγκρατεύονται για να πάρουν στεφάνι που φθείρεται. Εμείς
όμως, οι αθλητές του Χριστού, αγωνιζόμαστε για άφθαρτο στεφάνι. Ο
Γρηγόριος όμως δεν αρκέσθηκε μόνο στη μοναχική ζωή. Μετείχε από κοντά
στους σκληρούς αγώνες κατά των εικονομάχων βασιλέων. Έκανε πολλά ταξίδια
και τελικά εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, στη Μονή του Αγίου Μηνά.
Επιδόθηκε σε συγγραφές και πέθανε από βαριά αρρώστια στην
Κωνσταντινούπολη το 816 μ.Χ. Εορτάζει στις 20 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Βιογραφία Ο
Προφήτης Αβδιού (ή Οβδιού) που το όνομα του σημαίνει «δούλος Κυρίου»,
έζησε περί το 800 π.Χ., (κατ' άλλη εκδοχή στο δεύτερο μισό του 6ου αιώνα
π.Χ.), και είναι ένας από τους δώδεκα μικρούς λεγόμενους προφήτες. Ο
Προφήτης Αβδιού καταγόταν από τη Συχέμ (εκ του αγρού Βηθοχαράμ ή
Βαθαχαράμ), και με τη σύντομη προφητεία του αυστηρά παρατηρεί με ισχυρές
ποιητικές εκφράσεις την υπερηφάνεια και την πτώση του Ισραήλ. Να τι
λέει χαρακτηριστικά για την υπερηφάνεια: «Ὑπερηφάνια τῆς καρδίας σου
ἐπῆρε σε κατασκηνοῦντα ἐν ταῖς ὀπαῖς τῶν πετρῶν, ὑψῶν κατοικίαν αὐτοῦ,
λέγων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ - τὶς κατάξει με ἐπὶ τὴν γῆν; ἐὰν μετεωρισθῆς ὡς
ἀετὸς καὶ ἐὰν ἀνὰ μέσον τῶν ἄστρων θῇς νοσσιᾶν σου, ἐκεῖθεν κατάξω σε,
λέγει Κύριος» (Οβδιού,α' 3,4). Δηλαδή, η υπερηφάνεια της καρδιάς σου σε
έκανε να φρονείς πολύ υψηλά για τον εαυτό σου, ότι τάχα κατοικείς σε
φαράγγια και σπηλιές των ορέων και γενικά απόρθητες περιοχές. Έχεις
κτίσει την κατοικία σου σε πολύ ύψος, πιστεύεις ότι είσαι ισχυρός και
ανίκητος και λες από μέσα σου; Ποιος θα μπορέσει να με κατεβάσει στη γη;
Και αν ακόμα πετάξεις σε μεγάλα ύψη σαν τον αετό, και αν στήσεις τη
φωλιά σου ψηλά ανάμεσα στ' αστέρια, από 'κει θα σε καταρρίψω και θα σε
κατεβάσω, λέγει ο Κύριος. Ας προσέξουμε, λοιπόν, τα λόγια του προφήτη
και ας καλλιεργούμε το θεμέλιο των αρετών, που είναι η ταπείνωση. Να
αναφέρουμε επίσης, ότι ο Αβδιού ήταν μαθητής του προφήτου Ηλιού, επί
της βασιλείας Οχοζία, ο οποίος έστειλε τον Αβδιού στον Ηλία για να τον
πείσει να κατέβει από το βουνό προς τον βασιλιά. Μετά την μετάβαση του
Ηλία στον Οχοζία, ο Αβδιού, παραιτήθηκε από τη θέση του πεντηκοντάρχου,
ακολούθησε τον προφήτη Ηλία και τον υπηρετούσε. Όταν πέθανε ετάφη στον
τάφο των πατέρων του.
Εορτάζει στις 19 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ο
Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε περίπου το 210 με 215 μ.Χ. Αρχικά ονομαζόταν
Θεόδωρος και οι γονείς του ήταν Έλληνες ειδωλολάτρες και είχαν μεγάλη
κοινωνική θέση στη Νεοκαισάρεια του Πόντου (γνωστή στην αρχαιότητα και
ως Καβηρία, Διάσπολις και Σεβαστή, το σημερινό Νικσάρ) .
Μετά τη
στοιχειώδη εκπαίδευση του, ο Άγιος Γρηγόριος μαζί με τον αδελφό του
Γρηγόριο ή (σύμφωνα με μερικές αγιολογικές πηγές) Αθηνόδωρο, πήγαν στη Βηρυτό για να σπουδάσουν νομικά. Ο Θεός όμως είχε άλλα σχέδια
για το Γρηγόριο. Όταν περνούσε από την Καισαρεία, άκουσε το δεινό
ερμηνευτή των Γραφών, Ωριγένη. Ο Γρηγόριος τόσο πολύ ενθουσιάστηκε μαζί
του, ώστε άφησε τα νομικά και διετέλεσε επί χρόνια μαθητής του.
Ονομαστός είναι ο αποχαιρετιστήριος λόγος του μετά το πέρας των σπουδών
του. Εκεί φαίνεται η μεγάλη αξία του Ωριγένη, σαν διδασκάλου και η
βαθειά ευγνωμοσύνη του Γρηγορίου, σαν μαθητού. «Άπασαν προσήγε την παρ'
αυτού τέχνην και επιμέλειαν και κατειργάσατο ημάς», γράφει για το
διδάσκαλό του.
Κατόπιν πήγε στην Αλεξάνδρεια, και από εκεί
επέστρεψε στη Νεοκαισάρεια με πλήρη θεολογική μόρφωση και άγιο ζήλο.
Τότε ο Μητροπολίτης Αμασείας Φαίδημος διέκρινε τα χαρίσματα του και τον
έκανε επίσκοπο Νεοκαισαρείας η οποία είχε μόνο 17 χριστιανούς! Ο
Γρηγόριος, όμως, δεν το θεώρησε υποτιμητικό. Βασιζόταν πολύ στη δύναμη
της θείας χάριτος και πάντα είχε στο μυαλό του τα ενθαρρυντικά λόγια του
θείου Παύλου: «Ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Β' πρός
Τιμόθεον, β' 1), δηλαδή να ενδυναμώνεσαι με τη χάρη που μας δίνεται από
τη σχέση και την ένωση μας με τον Ιησού Χριστό. Πράγματι, με τη χάρη του
Θεού, ο Γρηγόριος έκανε καταπληκτικό αγώνα και εκχριστιάνισε σχεδόν όλη
την πόλη. Και ενώ είχε παραλάβει 17 χριστιανούς, όταν πέθανε ειρηνικά
στα τέλη του 270 μ.Χ. είχαν απομείνει στην επισκοπική του περιφέρεια
μόνο 17 ειδωλολάτρες! Υπήρξε δε τόσο εγκρατής στη γλώσσα του, ώστε δεν
βγήκε απ' αυτή κανένας κακός, περιττός ή αργός λόγος. Γι' αυτό και ο
Θεός τον κόσμησε και με το χάρισμα της θαυματουργίας.
Στον
Γρηγόριο αποδίδεται η καθιέρωση εορτασμών προς τιμήν των μαρτύρων, των
διδασκαλιών σχετικά με τους αγίους και η τήρηση εορτών για τους αγίους,
που αποτέλεσε επίσης μέσο για να προσελκύσει ειδωλολάτρες στην εκκλησία.
Τον
βίο του Αγίου Γρηγορίου του θαυματουργού συνέγραψε ο Άγιος Γρηγόριος ο
Επίσκοπος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, ο οποίος αποτελεί την
πιο αξιόπιστη βιογραφική πηγή εν μέσω ασαφειών και θρύλων. Στον
εγκωμιαστικό του λόγο προς τον Άγιο, τον ονομάζει Μέγα και θεωρείται ότι
ήταν το πρώτο άτομο που είναι γνωστό ότι έλαβε όραμα της Παναγίας (μαζί
με τον Ιωάννη τον Βαπτιστή), βάσει του οποίου κατέγραψε μια ομολογία
σχετικά με το δόγμα της Αγίας Τριάδας. Επίσης, ο Άγιος Γρηγόριος
Επίσκοπος Νύσσης αναφέρει ότι ο ίδιος μεγάλωσε ακούοντας διηγήσεις και
περιγραφές περιστατικών της ζωής του Αγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού,
καθώς και τους θεοπνεύστους λόγους του, από την γιαγιά του Μακρίνα η
οποία ήταν μαθήτρια και πνευματικό παιδί του Αγίου Γρηγορίου
Νεοκαισαρείας.
Αλλά και ο Μέγας Βασίλειος σ' ένα του λόγο λέει
για τον Γρηγόριο τον θαυματουργό, ότι για τα πνευματικά του χαρίσματα
και την χάρη των θαυμάτων «δεύτερος Μωϋσῆς παρ΄ αὐτῶν τῶν ἐχθρῶν τῆς
Ἐκκλησίας ἀνηγορεύετο».
Τα έργα του Γρηγόριου έχουν διασωθεί σε
ιδιαίτερα αποσπασματική κατάσταση. Ονομαστός παραμένει ο
αποχαιρετιστήριος λόγος του Εις Ωριγένην Προσφωνητικός μετά το πέρας των
σπουδών του, όπου εξυμνείται η διδακτική δεινότητα του Ωριγένη. Άλλα
έργα του που σώζονται είναι η Επιστολή Κανονική Περί των εν τη Καταδρομή
των Βαρβάρων Ειδωλόθυτα Φαγόντων ή και Έτερα τινά Πλημμελησάντων, Προς
Τατιανόν Περί Ψυχής Λόγος Κεφαλαιώδης, Λόγοι Εις τον Ευαγγελισμόν της
Παναγίας Θεοτόκου και Αεί Παρθένου της Μαρίας, Λόγος εις τους Αγίους
Πάντας, Ομιλία Εις τον Εκκλησιαστήν, αποσπάσματα από σχολιολόγια στο
Ευαγγέλιο του Ματθαίου, στον Ιερεμία και στον Ιώβ.
Εορτάζει στις 17 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Μέρος της Κάρας του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Οσίου Διονυσίου Λιτοχώρου Πιερίας. Μέρος χειρός του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μεγ. Μετεώρου. Αποτμήματα ου Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Παναγίας Σουμελά Βερμίου και Καστρίτσης Ιωαννίνων.
Βιογραφία Ο Απόστολος Φίλιππος καταγόταν από τη Βηθσαΐδα της
Γαλιλαίας, η οποία ήταν πατρίδα και των αποστόλων Ανδρέα και Πέτρου.
Όταν ο Κύριος συνάντησε τον Φίλιππο τον κάλεσε κοντά Του, ο Φίλιππος
δέχθηκε με πολύ χαρά και προέτρεψε και τον φίλο του Ναθαναήλ να
ακολουθήσει τον Κύριο και αυτός. Έπειτα από την επιφοίτηση του Αγίου
Πνεύματος, ο Φίλιππος κληρώθηκε να κηρύξει το λόγο του Ευαγγελίου στις
χώρες της Ασίας. Έχοντας συντρόφους του στο ευαγγελικό του έργο τον
απόστολο Βαρθολομαίο και την αδερφή του Μαριάμνη κήρυξε σε πάρα πολλές
πόλεις, ερχόμενος καθημερινά αντιμέτωπος με κινδύνους και κακουχίες. Ο
Απόστολος Φίλιππος βρήκε μαρτυρικό θάνατο στην Ιεράπολη της Φρυγίας.
Στον τόπο εκείνο ο Φίλιππος και οι σύντροφοί του είχαν οδηγήσει στη
Χριστιανική πίστη πλήθος κόσμου, γεγονός που εξόργισε τους ειδωλολάτρες,
οι οποίοι και κρέμασαν στην πλατεία της πόλης τον Φίλιππο, τον
Βαρθολομαίο και τη Μαριάμνη.
Βιογραφία Ο
μεγάλος αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 347 μ.Χ.(κατά άλλους το 354 μ.Χ.). Πατέρας
του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η Ανθούσα. Γρήγορα έμεινε
ορφανός από πατέρα, και η μητέρα του - χήρα τότε 20 ετών - τον ανέθρεψε
και τον μόρφωσε κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο. Ήταν ευφυέστατο
μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες στην Αντιόχεια - κοντά στον τότε
διάσημο ρήτορα Λιβάνια - αλλά και στην Αθήνα, μαζί με τον αγαπημένο του
φίλο Μέγα Βασίλειο . Όταν
αποπεράτωσε τις σπουδές του, επανήλθε στην Αντιόχεια και αποσύρθηκε
στην έρημο για πέντε χρόνια, όπου ασκήτευε προσευχόμενος και μελετώντας
τις Άγιες Γραφές. Ασθένησε όμως και επέστρεψε στην Αντιόχεια, οπού
χειροτονήθηκε διάκονος - το 381 μ.Χ., σε ηλικία 34 ετών - από τον
Αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας Μελέτιο. Αργότερα δε από τον διάδοχο του
Μελετίου Φλαβιανό πρεσβύτερος σε ηλικία 40 ετών. Κατά την
Ιερατική του διακονία ανέπτυξε όλα τα ψυχικά του χαρίσματα, πύρινο θείο
ζήλο και πρωτοφανή ευγλωττία στα κηρύγματα του. Έσειε και συγκλόνιζε τα
πλήθη της Αντιόχειας και συγκινούσε τις ψυχές τους βαθύτατα. Η φήμη του
αυτή έφτασε μέχρι τη βασιλεύουσα και έτσι, την 15η Δεκεμβρίου 397 μΧ.,
με κοινή ψήφο βασιλιά Αρκαδίου και Κλήρου, έγινε Πατριάρχης
Κωνσταντινούπολης, κάτι που ο ίδιος δεν επεδίωξε ποτέ. Και από την θέση
αυτή ο Ιερός Χρυσόστομος, εκτός άλλων, υπήρξε αυστηρός ασκητής και
δεινός ερμηνευτής της Αγίας Γραφής, όπως φαίνεται από τα πολλά
συγγράμματα του (διασώθηκαν 804, περίπου, ομιλίες του). Έργο επίσης του
Χρυσοστόμου είναι και η Θεία Λειτουργία, που τελούμε σχεδόν κάθε
Κυριακή, με λίγες μόνο, από τότε μετατροπές. Ο ιερός Χρυσόστομος
κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του, υπήρξε αδυσώπητος ελεγκτής κάθε
παρανομίας και κακίας. Αυτό όμως έγινε αίτια να δημιουργήσει φοβερούς
εχθρούς, και μάλιστα αυτήν την αυτοκράτειρα Ευδοξία, επειδή ήλεγχε τις
παρανομίες της. Αυτή μάλιστα, σε συνεργασία με τον τότε Πατριάρχη
Αλεξαδρείας Θεόφιλο (ενός μοχθηρού και άσεβους ανθρώπου), συγκάλεσε
σύνοδο (παράνομη) από 36 επισκόπους (όλοι τους πνευματικά ύποπτοι και
δυσαρεστημένοι από τον άγιο) στο χωριό Δρυς της Χαλκηδόνας και πέτυχε
την καθαίρεση και εξορία του Αγίου σ' ένα χωριό της Βιθυνίας. Η απόφαση
αυτή όμως, τόσο εξερέθισε τα πλήθη, ώστε αναγκάστηκε αυτή η ίδια η
Ευδοξία να τον ανακαλέσει από την εξορία και να τον αποκαταστήσει στο
θρόνο με άλλη συνοδική αθωωτική απόφαση (402 μ.Χ.). Αλλά λίγο αργότερα, η
ασεβής αυτή αυτοκράτειρα, κατάφερε και πάλι να εξορίσει τον Άγιο (20
Ιουνίου 404 μ.Χ.) στην Κουκουσό της Αρμενίας και από κει στα Κόμανα,
όπου μετά από πολλές κακουχίες και άλλες ταλαιπωρίες πέθανε το 407 μ.Χ. Ο
Μ. Ι. Γαλανός στον Συναξαριστή του, μεταξύ των άλλων, αναφέρει για τον
Ιερό Χρυσόστομο, ότι υπήρξε και αναγνωρίζεται ως ο πιο άριστος και
δημοφιλής διδάσκαλος της Χριστιανικής Εκκλησίας. Κανένας δεν εξήγησε
όπως αυτός, με τόσο πλούτο και τόση σαφήνεια τα νοήματα των θείων
Γραφών, ούτε δε υπήρξε εφάμιλλος του στην ετοιμολογία, την απλότητα,
αλλά και στη φλόγα και τη δύναμη της ρητορείας. Υπήρξε ρήτορας
θαυμαστός, λογοτέχνης απαράμιλλος, βαθύτατος και διεισδυτικότατος,
ψυχολόγος και καταπληκτικός κοινωνιολόγος με αίσθημα χριστιανικής
ισότητας, χωρίς προνομιούχους, με καθολική αδελφότητα. Ανήκει σ' αυτούς
που φαίνονται «ὡς φωστῆρες ἐν κόσμῳ» (Προς Φιλιππησίους, 6' 15.). Δηλαδή
σαν φωτεινά αστέρια μέσα στον κόσμο. Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο
ιερός Χρυσόστομος πέθανε την 14η Σεπτεμβρίου, αλλά λόγω εορτής της
υψώσεως του Τιμίου Σταυρού μετατέθηκε η εορτή της μνήμης του την 13η
Νοεμβρίου. Επίσης την 15η Δεκεμβρίου εορτάζουμε την χειροτονία του σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, την 27η Ιανουαρίου την ανακομιδή των λειψάνων του, αλλά η μνήμη του εορτάζεται και την 30η Ιανουαρίου μαζί με τον Μέγα Βασίλειο και τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο. Και τέλος την 26η Φεβρουαρίου εορτάζουμε την μνήμη της χειροτονίας του σε πρεσβύτερο. Εορτάζει στις 13 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα
Η Κάρα με αδιάφθορο το αριστερό αυτί βρίσκεται στη Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους. Η δεξιά του Αγίου βρίσκεται αδιάφθορη στη Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους. Δύο τμήματα της αριστεράς του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους και ένα τμήμα της στη Μονή Βαρλαάμ Μετεώρων. Μεγάλο τεμάχιο κνήμης και τέσσερα τεμάχια του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Δάκτυλος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους. Αδιάφθορο μέρος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μεγ. Μετεώρου. Αποτμήματα
του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Ιβήρων Αγίου Όρους,
Προυσού Ευρυτανίας και Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου
Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Βιογραφία Ο
Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων γεννήθηκε στην Αμαθούντα της Κύπρου (η Αμαθούς,
ήταν η σημερινή Παλαιά Λεμεσός). Ήταν γιος του άρχοντα Επιφανίου και
της Ευκοσμίας και έζησε στα χρόνια του Βασιλιά Ηρακλείου (615 μ.Χ.). Όταν
μεγάλωσε, νυμφεύθηκε και απέκτησε παιδιά, τα οποία ανέτρεψαν με τη
σύζυγό του σαν αληθινοί χριστιανοί γονείς. Γρήγορα, όμως, η γυναίκα του
και τα παιδιά του πέθαναν. Ο Ιωάννης είχε μεγάλη περιουσία και του
έγιναν πολλές προτάσεις να κάνει καινούργια οικογένεια. Όμως τις
απέρριψε όλες, απαντώντας: «Νομίζω, προς όλους είμαι οφειλέτης. Και δεν
το νομίζω μόνο. Είμαι. Διότι οι χριστιανοί έχουμε αλληλεγγύη. Δεν το
λέει ο Παύλος; Εἴμεθα μέλη ἀλλήλων. Αφού, λοιπόν έχω τη δυνατότητα να
δώσω στους αδελφούς μου, άρα είμαι και υποχρεωμένος να δώσω. Να γιατί
εργάζομαι και δε θα πάψω να το κάνω. Η περιουσία μου δεν μπορεί να είναι
ανώτερη απ' αυτά τα χρέη μου». Για τη λαμπρότητα της ζωής του, ο
Ιωάννης έγινε αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας. Διέπρεψε σαν πνευματική
λυχνία στην πατριαρχεία πολλά χρόνια και έκανε πολλά θαύματα. Επειδή δε
μοίραζε πλουσιοπάροχα στους φτωχούς την ελεημοσύνη ονομάστηκε Ελεήμων.
Είχε καταστεί τόσο σεβάσμιος, ώστε και αυτοί οι ειδωλολάτρες τον
σέβονταν. Τελικά, ειρηνικά παρέδωσε την μακάρια ψυχή του στο Θεό το 620
μ.Χ. Και είναι μακάρια η ψυχή του, διότι ο Κύριος λέει: «Μακάριοι οἱ
ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται» ( Ευαγγέλιο Ματθαίου, ε' 7).
Μακάριοι, δηλαδή, είναι οι ευσπλαχνικοί στη δυστυχία του πλησίον, διότι
αυτοί θα ελεηθούν από το Θεό. Εορτάζει στις 12 Νοεμβρίου εκάστου έτους.
Βιογραφία
Ο
Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ.
από γονείς ειδωλολάτρες. Ωστόσο, το ειδωλολατρικό περιβάλλον στο οποίο
μεγάλωνε, δεν κατάφερε να σκληρύνει την καρδιά του η οποία, όταν ήλθε η
στιγμή, σκίρτησε ακούγοντας την φωνή του «ἐτάζοντος καρδίας καὶ νεφρούς»
(Ψαλμοί 7,10) Θεού και έτσι ο, έφηβος ακόμη, Μηνάς έγινε χριστιανός.
Μεγαλώνοντας,
επέλεξε να σταδιοδρομήσει στον Ρωμαϊκό στρατό, στο ιππικό τάγμα των
Ρουταλικών, υπό την διοίκηση του Αργυρίσκου. Η έδρα της μονάδας του ήταν
στο Κοτυάειον (σημερινή Κιουτάχεια) της Μικράς Ασίας. Εκεί ο Μηνάς
διακρίθηκε και για την φρόνησή του αλλά και για το ανδρείο του φρόνημα
και γι’ αυτό έχαιρε εκτιμήσεως στο κύκλο των στρατιωτικών.
Δυστυχώς
όμως, τρεις αιώνες μετά την έλευση του Χριστού και ο παλαιός κόσμος
ακόμη δεν ήθελε να δεχθεί το λυτρωτικό μήνυμα της Αναστάσεως,
παραμένοντας αυτάρεσκα, εγωιστικά και αυτοκαταστροφικά προσκολλημένος
στη φθορά και το σκοτάδι. Οι αυτοκράτορες της Ρώμης άρχισαν και πάλι
«πρὸς κέντρα λακτίζειν» (Πράξεις 26,14). Ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός
διέταξαν διωγμό εναντίον των λογικών προβάτων του Χριστού, διωγμό ο
οποίος κράτησε από το 303 έως το 311 μ.Χ. Έτσι, οι Ρωμαίοι στρατιώτες
διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να τυραννούν τους χριστιανούς
προσπαθώντας να τους κάνουν να αλλαξοπιστήσουν. Αυτή ήταν και η πρώτη
κρίσιμη στιγμή κατά την οποία ο Μηνάς κλήθηκε να πει «το μεγάλο ναι ή το
μεγάλο όχι». Η πίστη του στον Χριστό νίκησε την κοσμική «σύνεση» και
λογική.
Ο Άγιος δεν άντεξε, πέταξε στη γη την στρατιωτική του
ζώνη απεκδυόμενος μ’ αυτόν τον τρόπο την ιδιότητα του στρατιώτη - διώκτη
των χριστιανών, και διέφυγε στο παρακείμενο όρος. Εκεί ασκήτευε,
προτιμώντας την συντροφιά των θηρίων της φύσης από την συντροφιά των
αποθηριωμένων ειδωλολατρών. Εκεί, «ἐν ἐρημίαις πλανώμενος καὶ ὄρεσι καὶ
σπηλαίοις καὶ ταὶς ὀπαὶς τῆς γῆς» (Προς Εβραίους 11,38), έζησε επί
αρκετό διάστημα με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή. Η ασκητική ζωή και η
ησυχία εθέρμαναν την καρδιά του ανάβοντας τον θείο έρωτα και τον πόθο
του μαρτυρίου.
Έτσι, σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, μετά από
θεία αποκάλυψη ότι είχε φτάσει η ώρα του μαρτυρίου, κατέβηκε στην πόλη,
σε μέρα ειδωλολατρικού πανηγυριού και με παρρησία, εν μέσω των
μαινομένων ειδωλολατρών, ομολόγησε τον Χριστό ως τον ένα και αληθινό
Θεό, μυκτηρίζοντας τα κωφά και αναίσθητα είδωλα. Συνελήφθη και σύρθηκε
δερόμενος μπροστά στον Πύρρο, τον διοικητή της πόλεως. Εκεί, μιλώντας με
θάρρος, αποκάλυψε το όνομά του, την καταγωγή του, το στρατιωτικό του
παρελθόν και, φυσικά, διεκήρυξε με τόλμη και αταλάντευτη επιμονή την
πίστη του στον Χριστό. Οδηγήθηκε στη φυλακή και το πρωί της επομένης
ημέρας, μετά το πέρας του ειδωλολατρικού πανηγυριού, τον παρουσίασαν και
πάλι ενώπιον του ηγεμόνος ο οποίος τον κατηγόρησε ότι εξύβρισε τους
θεούς και μάλιστα μπροστά του και ότι λιποτάκτησε από τον στρατό. Ο
Άγιος αποδέχθηκε τις κατηγορίες χωρίς δισταγμό.
Ο Πύρρος,
ευλαβούμενος στην αρχή την ηλικία και την ευκοσμία του, προσπάθησε με
λόγια και υποσχέσεις αλλά και με απειλές στη συνέχεια, να τον αποσπάσει
από την πίστη του Χριστού. Όταν οι προσπάθειές του προσέκρουσαν στην
σταθερή άρνηση του Αγίου, διέταξε να τον υποβάλουν σε ανυπόφορα
βασανιστήρια. Οι δήμιοι τον μαστίγωσαν τόσο πολύ ώστε άλλαξαν δύο και
τρεις φορές οι μαστιγωτές του. Τον κρέμασαν και τον έγδερναν μέχρι που
άρχισαν να φαίνονται τα εσωτερικά όργανα του Αγίου. Έπειτα, σαν να μην
έφθαναν αυτά, έτριβαν το καταπληγωμένο του σώμα με τρίχινο ύφασμα και
στο τέλος τον έσερναν γυμνό και κατακρεουργημένο πάνω σε μεταλλικά
αγκάθια. Όλα τα υπέμενε με γενναιότητα και καρτεροψυχία ο Μάρτυς του
Χριστού, εφαρμόζοντας το Ευαγγελικό «καὶ μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν
ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτείναι» (Ματθαίος
10,28).
Μάλιστα, την ώρα του μαρτυρίου, κάποιοι παλιοί
συστρατιώτες του τον προέτρεπαν να θυσιάσει στα είδωλα λέγοντας ότι ο
Θεός του θα τον δικαιολογήσει βλέποντας τα βασανιστήρια στα οποία τον
υπέβαλλαν. Ο Άγιος αρνήθηκε αποφασιστικά και τους απάντησε ότι προσφέρει
θυσία ακόμη και τον εαυτό του στον Χριστό, ο οποίος τον ενδυναμώνει για
να υπομένει τις πληγές.
Ο ηγεμόνας, θαυμάζοντας την ευστοχία και
την σοφία των απαντήσεων του Μάρτυρα, τον ρώτησε απορημένος πώς είναι
δυνατόν ένας τραχύς στρατιώτης σαν αυτόν να μπορεί να απαντά κατ’ αυτόν
τον τρόπο. Και ο Άγιος, με τη φώτιση του Θεού, του αποκρίθηκε ότι αυτή
την ικανότητα την χαρίζει στους μάρτυρές του ο Χριστός, όπως έχει
υποσχεθεί στο Ευαγγέλιο: «ὅταν δὲ προσφέρωσιν ὑμᾶς ἐπὶ τᾶς συναγωγᾶς καὶ
τᾶς ἀρχὰς καὶ τᾶς ἐξουσίας, μὴ μεριμνᾶτε πῶς ἢ τί ἀπολογήσησθε ἢ τί
εἴπητε. Τὸ γὰρ Ἅγιον Πνεῦμα διδάξει ὑμᾶς ἐν αὐτῇ τὴ ὥρα ἃ δεῖ εἰπειν»
(Λουκά ιβ’, 11-12).
Τότε, απελπισμένος ο τύραννος, διέταξε να τον
αποκεφαλίσουν. Βαδίζοντας προς τον τόπο της εκτέλεσης ο Άγιος πρόλαβε
να ζητήσει από κάποιους κρυπτοχριστιανούς να μεταφέρουν το λείψανό του
στην Αίγυπτο.
Ο αποκεφαλισμός του έγινε την 11η Νοεμβρίου στις
αρχές του 4ου αι. μ.Χ. (πιθανότατα το 304 μ.Χ.) και έτσι η ψυχή του
πέταξε χαρούμενη προς τον Σωτήρα Χριστό τον οποίο τόσο επόθησε ο Άγιος
και για τον οποίο θυσιάσθηκε. Οι δήμιοι άναψαν φωτιά για να κάψουν το
σώμα του.
Ότι κατάφεραν οι χριστιανοί να περισώσουν από την πυρά
το μετέφεραν στην Αίγυπτο και το έθαψαν κοντά στην Μαρεώτιδα λίμνη,
νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας.
Στο σημείο εκείνο σταμάτησε, κατά
την παράδοση, η καμήλα που μετέφερε τα λείψανα αρνούμενη πεισματικά να
προχωρήσει. Έτσι οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού να
ενταφιασθούν εκεί τα λείψανα του Αγίου.
Η περιοχή του τάφου πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε προσκυνηματικό - λατρευτικό κέντρο.
Ο
Μέγας Κωνσταντίνος, όταν ήταν Πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Μέγας
Αθανάσιος, ανήγειρε ναό πάνω στον τάφο του Αγίου. Σε λίγα χρόνια
δημιουργήθηκε εκεί εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα το οποίο περιελάμβανε
δύο ναούς, μοναστήρι, ξενώνες και άλλες εγκαταστάσεις.
Εορτάζει στις 11 Νοεμβρίου εκάστου έτους .
Θαύματα του Αγίου Μηνά
Ένας
από τους ασκητές της εποχής μας, ο γέρων Πορφύριος, είχε πει στα
πνευματικά του τέκνα ότι μετά την κοίμησή του θα είναι πιο κοντά τους
απ’ όσο ήταν εν ζωή, διότι πλέον δεν θα υπάγεται στους βιολογικούς
νόμους του ανθρωπίνου σώματος. Έτσι και ο Άγιος Μηνάς, επί χίλια
επτακόσια χρόνια τώρα μετά την εκδημία του, δεν έχει πάψει να βρίσκεται
κοντά στους πιστούς, βοηθώντας όσους με πίστη και ελπίδα στον Θεό τον
επικαλούνται.
Από τα πολλά θαύματα του Αγίου που διασώζει η παράδοση θα αναφερθούν στη συνέχεια λίγα και χαρακτηριστικά.
α) Ο άπληστος ξενοδόχος
Κάποιος
χριστιανός από την Κωνσταντινούπολη, οδεύοντας για το πανηγύρι του
Αγίου Μηνά και έχοντας μαζί του αρκετά χρήματα, κατέλυσε σε ένα
ξενοδοχείο. Ο ξενοδόχος είδε τα ξένα χρήματα και, κυριευμένος από
απληστία, σκότωσε τον προσκυνητή, τον διεμέλισε και έβαλε τα κομμάτια
του σε μία σπυρίδα (ζεμπίλι). Ενώ σκεφτόταν που να θάψει τα μέλη του
θύματός του για να μην αποκαλυφθεί το έγκλημα, καταφθάνει στο ξενοδοχείο
ένας έφιππος στρατιώτης, ο Άγιος Μηνάς, και τον ρωτάει επίμονα πού
βρίσκεται ο προσκυνητής. Ο ξενοδόχος τον διαβεβαιώνει ότι δεν γνωρίζει
τίποτε αλλά ο Άγιος ξεπεζεύει, εισέρχεται στα ενδότερα του ξενώνα,
βρίσκει την σπυρίδα, την φέρνει μπροστά του και τον ρωτάει με φοβερό και
άγριο βλέμμα να του πει ποιος είναι ο νεκρός.
Τότε ο φονιάς
έφριξε, πέφτοντας άφωνος και τρέμων στα πόδια του άγνωστου ιππέα. Ο
Άγιος συνάρμοσε τα μέλη του θύματος, προσευχήθηκε και ανέστησε το νεκρό
προσκυνητή παραγγέλνοντάς του να δοξάζει τον Θεό. Ο αναστημένος, σαν να
είχε εγερθεί από τον ύπνο, κατάλαβε όσα έπαθε, εδόξασε τον Θεό και
προσκύνησε τον Άγιο.
Μόλις ο φονιάς συνήλθε από τον τρόμο του και
σηκώθηκε, του πήρε ο Άγιος τα κλεμμένα χρήματα και τα επέστρεψε στον
προσκυνητή λέγοντάς του να συνεχίσει τον δρόμο του.
Έπειτα, για
να ολοκληρώσει την ευεργεσία του Θεού, στράφηκε προς τον ξενοδόχο, τον
έδειρε όπως του άξιζε, τον ενουθέτησε, του έδωσε συγχώρηση για το
έγκλημά του προσευχόμενος γι’ αυτόν, καβάλησε το άλογό του και έγινε
άφαντος. Τότε μόνο κατάλαβε ο ξενοδόχος ότι ο στρατιώτης αυτός ήταν ο
Άγιος Μηνάς, γεγονός που θυμίζει την εμπειρία των δύο Αποστόλων κατά την
πορεία τους προς Εμμαούς, με την συντροφιά του αναστημένου Χριστού.
(Λουκά κδ’,31).
β) Η σωτηρία του υπηρέτη
Κάποιος
πλούσιος χριστιανός έταξε στον Άγιο Μηνά να προσφέρει έναν ασημένιο
δίσκο στο ναό του. Παρήγγειλε λοιπόν στον αργυροχόο δύο δίσκους και του
ζήτησε στον μεν ένα να γράψει το όνομα του Αγίου στον δε άλλον το όνομα
το δικό του. Επειδή όμως ο δίσκος ο προορισμένος για τον Άγιο έγινε
λαμπρότερος και ωραιότερος, ο χριστιανός, από απληστία κινούμενος, δίχως
να ντραπεί τον κράτησε για τον εαυτό του.
Ταξιδεύοντας λοιπόν
στη θάλασσα, δείπνησε στο πλοίο χρησιμοποιώντας ασυλλόγιστα και χωρίς
ευλάβεια τον δίσκο του Αγίου. Μετά το δείπνο ο υπηρέτης του ανευλαβούς
χριστιανού προσπάθησε να πλύνει τον δίσκο στη θάλασσα με αποτέλεσμα να
του πέσει στο νερό και να βυθισθεί. Τότε ο νεαρός υπηρέτης φοβήθηκε
πολύ, σάστισε και, προσπαθώντας να πιάσει τον δίσκο, έπεσε κι αυτός στη
θάλασσα.
Όταν ο κύριός του αντελήφθη το συμβάν, συναισθάνθηκε ότι
πλήρωνε τα επίχειρα της απληστίας του και τυπτόμενος από την συνείδησή
του, παρακαλούσε τον Θεό να βρει έστω το λείψανο του μικρού υπηρέτη του,
τάζοντας να δώσει στο ναό του Αγίου Μηνά και τον δεύτερο δίσκο, και τα
χρήματα που άξιζε ο χαμένος στη θάλασσα δίσκος. Αφού βγήκε στη στεριά
περίμενε με αγωνία στην ακρογιαλιά μήπως και εκβρασθεί το πτώμα του
υπηρέτη. Και ενώ παρατηρούσε τη θάλασσα, βλέπει τον μικρό να βγαίνει
ζωντανός από το νερό κρατώντας στα χέρια του και τον ασημένιο δίσκο του
Αγίου!
Ο πλούσιος έφριξε από το θαύμα και έβγαλε φωνή μεγάλη την
οποία ακούγοντας οι επιβάτες του πλοίου βγήκαν όλοι έξω και, βλέποντας
το συμβάν, ρωτούσαν τον υπηρέτη, που τους διηγήθηκε τα εξής: «Μόλις
έπεσα στη θάλασσα, παρουσιάσθηκαν μπροστά μου τρεις άνθρωποι. Ο
μεγαλύτερος από αυτούς φορούσε στρατιωτική στολή, ο άλλος ήταν νεαρός
και ο τρίτος ήταν Διάκονος. Αυτοί οι τρεις με πήραν μαζί τους από τον
βυθό και περπατώντας χθες και σήμερα, με έφεραν μέχρι εδώ».
Ο
κύριος του παιδιού και οι επιβάτες του πλοίου ακούγοντας το εξαίσιο
θαύμα, εδόξαζαν τον Θεό και εθαύμαζαν για τους τρόπους που χρησιμοποιεί
προκειμένου οι άνθρωποι «εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθείν» (Προς Τιμόθεο Β'
3,7).
Οι τρεις που έσωσαν τον υπηρέτη ήταν ο Άγιος Μηνάς (ο στρατιωτικός), ο Άγιος Βίκτωρ (ο νεαρός) και ο Άγιος Βικέντιος (ο Διάκονος) .
Οι
δύο τελευταίοι Άγιοι εμαρτύρησαν την ίδια ημέρα με τον Άγιο Μηνά. Τον
2ο αι. μ.Χ.. ο Άγιος Βίκτωρ γδάρθηκε ζωντανός από τους ειδωλολάτρες και
τον 3ο αι. μ. Χ. ο Άγιος Βικέντιος πέθανε έπειτα από σταύρωση και
εξάρθρωση των μελών στην οποία τον υπέβαλαν οι βασανιστές του.
γ) Το θαύμα στο Ηράκλειο της Κρήτης που έγινε το 1826 μ.Χ.
Ακόμη
ένα θαύμα του Αγίου Μηνά έλαβε χώρα το 1826 μ.Χ. στο Ηράκλειο της
Κρήτης, πόλη στην οποία ιδιαιτέρως τιμάται ο Άγιος. Το 1821 μ.Χ., μετά
την έκρηξη της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των Τούρκων, οι
κατακτητές προχώρησαν σε σφαγές χιλιάδων αμάχων σε πολλές περιοχές. Από
τους πρώτους που πλήρωσαν με το αίμα τους την επανάσταση ήταν και οι
κάτοικοι της Κρήτης. Μεταξύ των χιλιάδων θυμάτων ήταν ο Μητροπολίτης
Κρήτης, οι Επίσκοποι Χανίων, Κνωσού, Χεροννήσου, Λάμπης, Σητείας κ.α. οι
οποίοι εσφάγησαν, την 24η Ιουνίου 1821 μ.Χ., στον περίβολο του
Μητροπολιτικού Ναού του Ηρακλείου. Μάλιστα ο ιερουργών ιερέας εσφάγη
πάνω στην Αγία Τράπεζα!
Πέντε χρόνια αργότερα, το 1826 μ.Χ., οι
Τούρκοι του Ηρακλείου σχεδίαζαν να προβούν σε σφαγή των Χριστιανών, και
πάλι στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, στις 18 Απριλίου, ημέρα του
Πάσχα, την ώρα της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας για να πιάσουν τους
Χριστιανούς απροετοίμαστους. Για αντιπερισπασμό έβαλαν φωτιά σε διάφορα
απομακρυσμένα σημεία της πόλης, ενώ οπλισμένα στίφη είχαν συγκεντρωθεί
έξω από το ναό, περιμένοντας την ώρα της αναγνώσεως του Ευαγγελίου για
να εισβάλουν και να αρχίσουν την σφαγή.
Μόλις όμως άρχισε η
ανάγνωση εμφανίσθηκε ένας ασπρομάλλης ηλικιωμένος ιππέας που έτρεχε γύρω
από το ναό κραδαίνοντας το ξίφος του και κυνηγώντας τους επίδοξους
σφαγείς οι οποίοι τράπηκαν πανικόβλητοι σε φυγή. Έτσι σώθηκαν οι
πολύπαθοι Χριστιανοί του Ηρακλείου από τον φοβερό κίνδυνο.
Οι
Τούρκοι νόμισαν ότι ο καβαλάρης ήταν μουσουλμάνος πρόκριτος απεσταλμένος
από τον Διοικητή της πόλης για να ματαιώσει την σφαγή. Όταν
διαμαρτυρήθηκαν στον Διοικητή, αυτός τους διαβεβαίωσε ότι δεν γνώριζε
τίποτε και μάλιστα διαπιστώθηκε ότι ο συγκεκριμένος πρόκριτος δεν είχε
βγει καθόλου από το σπίτι του.
Κατάλαβαν τότε οι Τούρκοι ότι
επρόκειτο για θαύμα του Αγίου Μηνά, κοινοποίησαν το γεγονός στους
Έλληνες και από τότε οι Mουσουλμάνοι ηυλαβούντο πολύ τον Άγιο,
προσφέροντας μάλιστα και δώρα στο ναό του. Το θαύμα αυτό του Αγίου Μηνά
καθιερώθηκε να τιμάται στο Ηράκλειο την Τρίτη της Διακαινησίμου, οπότε
και εκτίθεται σε προσκύνηση, κατά τον εσπερινό, λείψανο του Αγίου.
δ) Το θαύμα στον πατήρ Γεώργιο
«Μεταξύ
των αδικημένων Πατέρων της Εκκλησίας μας είναι και ο Οσιώτατος πατήρ
Γεώργιος, ο Χατζη-Γεώργης, ο οποίος είναι ένας σύγχρονος Άγιος της
εποχής μας, αλλά, μπορούμε να πούμε, και μεγάλος Άγιος, ανάλογα με την
εποχή μας.», γράφει ο Γέρων Παϊσιος ο Αγιορείτης.
Ο Γέρων
Χατζη-Γεώργης (1809 - 1886 μ.Χ.), «ο μέγας και περιβόητος ασκητής»,
ασκήτευσε στο Άγιον Όρος επί μακρό χρονικό διάστημα. Επί αρκετά χρόνια
έμενε στην Κερασιά, στο μεγάλο Κελί του Αγίου Δημητρίου και Αγίου Μηνά,
ως υποτακτικός του Παπα-Νεόφυτου στην αρχή και ως Γέρων της Συνοδείας
από το 1848 μ.Χ. και έπειτα. «Κάποτε, ενώ ο Γέροντας ησχολείτο με το
εργόχειρο, κατά λάθος κατάπιε μεγάλη βελόνα και προσευχήθηκε προς τον
μεγαλομάρτυρα Μηνά.
Στάθηκε τότε ο άγιος ενώπιόν του, έβαλε το χέρι στον λαιμό του και έβγαλε την βελόνα».
ε) Το θαύμα στο Ελ Αλαμέιν το 1942 μ.Χ.
Το
1942 μ.Χ., κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπό τον Ρόμμελ δυνάμεις του
Άξονα στην Αφρική είχαν καταφέρει να προελάσουν τόσο ώστε να είναι
ορατός ο κίνδυνος να φθάσουν στην Διώρυγα του Σουέζ. Στην περιοχή του Ελ
Αλαμέιν (αραβική παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά), όπου
βρισκόταν τα ερείπια ναού του Αγίου Μηνά και ίσως και ο τάφος του, οι
αντίπαλες δυνάμεις προετοιμάζονταν για την αποφασιστική σύγκρουση η
οποία θα έκρινε το αν οι Σύμμαχοι θα κατάφερναν να παραμείνουν στην
Αφρική.
Μεταξύ των συμμαχικών στρατευμάτων βρισκόταν και ελληνική
στρατιωτική δύναμη, η οποία πήρε μέρος στη μάχη. Ένα από τα βράδια
εκείνα, πολλοί στρατιώτες είδαν τον Άγιο Μηνά να βγαίνει από τα ερείπια
του ναού του οδηγώντας ένα καραβάνι με καμήλες, όπως απεικονίζεται σε
μία από τις παλαιές αγιογραφίες του ναού του, και να μπαίνει μέσα στο
στρατόπεδο των εχθρικών δυνάμεων.
Η εμφάνιση αυτή κατατρόμαξε
τους Γερμανούς και υπονόμευσε καίρια το ηθικό τους, πράγμα που συνέβαλε
καθοριστικά στη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων.
Σε ανταπόδοση της
ευεργεσίας αυτής του Αγίου παραχωρήθηκε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ο
τόπος εκείνος και ξανακτίσθηκε ο ναός καθώς και μοναστήρι του Αγίου
Μηνά.
Τους
μεγίστους αγώνας του μαρτυρίου σου, καρτεροψύχως ανύσας Μεγαλομάρτυς
Μηνά, ουρανίων δωρεών λαμπρώς ηξίωσαι, και θαυμάτων αυτουργός, εκ Θεού
αναδειχθείς, προστάτης ημίν εδόθης, και βοηθός εν ανάγκαις, και
αντιλήπτωρ εναργέστατος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Τρισάριθμον
σύνθημα, των αθλοφόρων Χριστού, υμνήσωμεν άσμασι, χαριστηρίοις πιστοί,
Μηνάν τον αοίδιμον, Βίκτωρα τον γενναίον, και Βικέντιον θείον, πλάνην
την των ειδώλων, καταργήσαντας πίστει. Αυτών ταις ικεσίαις, Χριστέ ο
Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.
Βιογραφία
Τα
ονόματα των Αγίων Μαρτύρων είναι: Ιέρων, Νίκανδρος, Ησύχιος, Βαράχος (ή
Βαράχιος), Μαξιμιανός, Καλλίνικος, Ξαντικός (ή Ξανθιάς), Αθανάσιος,
Θεόδωρος, Δουκίτιος, Ευγένιος, Θεόφιλος, Ουαλέριος, Θεόδοτος,
Καλλίμαχος, Ιλάριος, Γιγάντιος, Λογγίνος, Θεμέλιος, Ευτύχιος, Διόδοτος,
Καστρίκιος, Θεαγένης, Μάμας, Νίκων, Θεόδουλος, Βοστρύκιος (ή
Ουστρίχιος), Ουΐκτωρ, Δωρόθεος, Κλαυδιανός, Επιφάνιος, Ανίκητος και
άλλος Ιέρων.
Ο πρώτος απ' αυτούς, ο Ιέρων, ήταν από τα Τύανα της
Καππαδοκίας. Ο πατέρας του πέθανε γρήγορα και την ανατροφή του, καθώς
και των δύο αδελφών του, Ματρωνιανού και Αντωνίου, ανέλαβε εξ ολοκλήρου η
μητέρα τους Στρατονίκη. Παρ' όλο που ο Ιέρων πήρε αρκετή μόρφωση,
ασχολήθηκε με το γεωργικό επάγγελμα. Οι ειδωλολάτρες τέτοιες
ενασχολήσεις τις θεωρούσαν υποτιμητικές. Αλλά οι χριστιανοί ήξεραν ότι ο
Χριστός δεν απαξίωσε τον ιδρώτα του ταπεινού εργάτη. Και ότι κάθε τίμια
εργασία είναι αρετή και μόνο η αργία, πού φέρνει την αμαρτία, αποτελεί
για τον άνθρωπο στίγμα. Άλλωστε, ο θεόπνευστος λόγος της Αγίας Γραφής
περιγράφοντας τη ζωή των Αποστόλων και κατ' επέκτασιν, όλων των
χριστιανών, λέει: «κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίοις χερσί» (Α' προς
Κορινθίους, δ' 12). Κοπιάζουμε, δηλαδή, εργαζόμενοι με τα ίδια μας τα
χέρια.
Όταν επί Διοκλητιανού άρχισε ο διωγμός κατά των
χριστιανών, ο έπαρχος Αγρικόλας συνέλαβε τον Ιέρωνα με την κατηγορία ότι
τις Κυριακές και τις άλλες γιορτές περιφερόταν και κήρυττε το Χριστό
στους εργάτες, με αποτέλεσμα να αποσπάσει πολλούς από την ειδωλολατρία.
Μαζί του συνελήφθησαν οι δύο αδελφοί του και τριάντα ακόμα συνεργάτες
του στη διακονία του Ευαγγελίου. Αφού φυλακίστηκαν και φρικτά
βασανίστηκαν, τελικά ο έπαρχος Αγρικόλας τους αποκεφάλισε έξω από την
πόλη Μελιτινή.
Εορτάζουν στις 7 Νοεμβρίου εκάστου έτους.