Ἀπαραίτητα Δικαιολογητικά γιά Βάπτιση
Σχετικὰ μὲ τὶς προϋποθέσεις, τὶς ὁποῖες πρέπει νὰ τηροῦν οἱ Ἐφημέριοι γιὰ τὴν νομιμότητα τῆς τελέσεως τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ἀνηλίκων, σᾶς γνωρίζομε τὰ κάτωθι:
1. Ἡ ἐπιλογὴ θρησκεύματος καὶ ὀνόματος γιὰ τὸ ἀνήλικο τέκνο ἀπὸ τοὺς γονεῖς τοῦ ἐντάσσεται εἰς τὰ πλαίσια τῆς ἀσκήσεως τῆς γονικῆς μέριμνας. Σύμφωνα μὲ τὸ ἄρθρο 1510 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα (Α.Κ.): « Ἡ μέριμνα γιὰ τὸ ἀνήλικο τέκνο εἶναι καθῆκον καὶ δικαίωμα τῶν γονέων (γονικὴ μέριμνα), οἱ ὁποῖοι τὴν ἀσκοῦν ἀπὸ κοινοῦ (…) ». Ἀπόρροια τῆς διατάξεως αὐτῆς εἶναι ἡ ὑποχρέωση τῶν Ἐφημερίων νὰ διαπιστώνουν τὴν κοινὴ βούληση τῶν δύο συζύγων νὰ βαπτιστεῖ τὸ παιδὶ τοὺς κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ νὰ λάβει συγκεκριμένο ὄνομα. Ἡ κοινὴ αὐτὴ βούληση τῶν δύο γονέων πρέπει νὰ διαπιστώνεται ἀπὸ τὸν Ἐφημέριο, ὁ ὁποῖος πρόκειται νὰ τελέσει τὴν βάπτιση, πρὶν τὴν ἔναρξη τοῦ Μυστηρίου.
3. Οἱ δύο γονεῖς, τῶν ὁποίων τὰ στοιχεῖα πιστοποιοῦνται ἀπὸ τὸ Ἀστυνομικὸ Δελτίο Ταυτότητας ἡ Διαβατήριο καὶ ὀφείλουν νὰ εἶναι παρόντες, πρέπει νὰ ὑπογράψουν ἀπὸ κοινοῦ, μαζὶ μὲ τὸν ἀνάδοχο καὶ τὸν Ἐφημέριο, τὴν Δήλωση Βαπτίσεως (ἡ ὁποία στὴν συνέχεια πρόκειται νὰ κατατεθεῖ εἰς τὸ ἁρμόδιο Ληξιαρχεῖο) πρὶν τὴν ἔναρξη τοῦ Μυστηρίου, ὅτι δηλαδὴ συμφωνοῦν γιὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καθὼς καὶ γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ παιδιοῦ καὶ κατόπιν μπορεῖ ὁ Ἐφημέριος ἀκωλύτως νὰ τελέσει τὸ Μυστήριο.
4. Σὲ περίπτωση ἀπουσίας τοῦ ἑνὸς γονέως, ὁ Ἐφημέριος ὀφείλει νὰ διερευνήσει τὴν αἰτία. Μάλιστα, κατὰ τὸ ἄρθρο 1510, παράγρ. 2 τοῦ Α.Κ. ἰσχύει τὸ ἑξῆς: «Σὲ περίπτωση ὅπου ἡ γονικὴ μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κηρύξεως σὲ ἀφάνεια ἡ ἐκπτώσεως τοῦ ἑνὸς γονέα, ἡ γονικὴ μέριμνα ἀνήκει ἀποκλειστικῶς στὸν ἄλλο». Συνέπεια τῆς διατάξεως αὐτῆς εἶναι ὅτι, ἐφ’ ὅσον μὲ ληξιαρχικὴ πράξη θανάτου ἀποδεικνύεται ὁ θάνατος τοῦ ἑνὸς γονέως ἡ μὲ δικαστικὴ ἀπόφαση κηρύσσεται ρητῶς αὐτὸς ἄφαντος ἡ ἔκπτωτος ἀπὸ τὴ γονικὴ μέριμνα, τότε ὁἘφημέριος μπορεῖ νὰ τελέσει τὸ Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος παρουσία τοῦ ἄλλου γονέως, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀποκλειστικῶς ἁρμόδιος νὰ συγκατατεθεῖ εἰς τὴν Βάπτιση κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ νὰ ἐπιλέξει ὄνομα γιὰ τὸν ἀνήλικο. Εἰς τὶς περιπτώσεις αὐτὲς ὁ Ἐφημέριος ὀφείλει νὰ ζητᾶ θεωρημένο ἀντίγραφο εἴτε τῆς ληξιαρχικῆς πράξεως θανάτου εἴτε τῆς σχετικῆς δικαστικῆς ἀποφάσεως καὶ νὰ τὰ ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως. Ἐπίσης, εἰς τὶς περιπτώσεις αὐτὲς αὐτονόητο εἶναι ὅτι ὁ Ἐφημέριος παραμένει ἀνεπηρέαστος ἀπὸ τὶς ἐπιθυμίες ἡ τὶς πιέσεις, ἰδίως ὡς πρὸς τὸ ὄνομα, συγγενῶν της πλευρᾶς τοῦ ἀποντος γονέως (ἰδίως τῶν γονέων αὐτοῦ), συμμορφούμενος πρὸς τὴν βούληση καὶ μόνον τοῦ γονέως, ποὺ πλέον ἀποκλειστικῶς ἀσκεῖ τὴν γονικὴ μέριμνα.
5. Σὲ περίπτωση ἀπουσίας τοῦ ἑνὸς γονέως λόγω εὐλόγου κωλύματος (ἀσθένεια, ἀποδημία κ.λπ.), τότε ὁ Ἐφημέριος μπορεῖ νὰ προχωρήσει εἰς τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος, ἐφ’ ὅσον ἐκ μέρους τοῦ ἀποντος γονέως ὑποβληθεῖ εἴτε βεβαίωση ἐνώπιον συμβολαιογράφου εἴτε ὑπεύθυνη δήλωση μὲ θεωρημένο τὸ γνήσιό της ὑπογραφῆς, ὅτι ὁ ἀπῶν γονεὺς συγκατατίθεται εἰς τὴν Βάπτιση τοῦ τέκνου τοῦ κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ μὲ συγκεκριμένο ὄνομα. Ὅποιο ἐκ τῶν ἀνωτέρω δύο ἐγγράφων τοῦ προσκομισθεῖ, ὁ Ἐφημέριος τὸ ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως. Σὲ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία δὲν προσκομισθεῖ τέτοιο ἔγγραφο, ἀκόμη καὶ ἂν προφορικῶς ὁποιοιδήποτε μάρτυρες βεβαιώνουν σχετικὴ βούληση τοῦ ἀποντος γονέως, ὁ Ἐφημέριος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ τελέσει τὴν βάπτιση.
6. Σὲ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία οἱ γονεῖς διαφωνοῦν ὡς πρὸς τὸ ὄνομα, ἰδίως ἐὰν εὐρίσκωνται εἰς διάστασιν ἡ ἔχουν διαζευχθεῖ, τότε ὁ Ἐφημέριος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ τελέσει τὴν βάπτιση. Κατὰ τὸἄρθρο 1512 τοῦ Α.Κ. ἰσχύει ὅτι « Ἂν οἱ γονεῖς διαφωνοῦν κατὰ τὴν ἄσκηση τῆς γονικῆς μέριμνας καὶ τὸ συμφέρον τοῦ τέκνου ἐπιβάλλει νὰ ληφθεῖ ἀπόφαση, ἀποφασίζει τὸ δικαστήριο». Συνέπεια τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ εἶναι τὸ ὅτι σὲ περίπτωση διαφωνίας τῶν γονέων ὡς πρὸς τὸ ὄνομα, ὁ Ἐφημέριος μπορεῖ νὰ τελέσει τὴν βάπτιση μόνον, ἐὰν ὑφίσταται δικαστικὴ ἀπόφαση, ἡ ὁποία νὰ ἐπιτρέπει τὴν Βάπτιση τοῦ τέκνου κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ μὲ συγκεκριμένο ὄνομα, τὸ ὁποῖο νὰ προσδιορίζεται ρητῶς εἰς τὴν δικαστικὴ ἀπόφαση. Θεωρημένο ἀντίγραφο τῆς σχετικῆς δικαστικῆς ἀποφάσεως ὁ Ἐφημέριος ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως. Προσοχή! Δικαστικὴ ἀπόφαση, ἡ ὁποία ἀναθέτει εἰς τὸν ἕνα ἐκ τῶν δύο γονέων μόνον τὴν ἐπιμέλεια τοῦ τέκνου, προσωρινὴ ἡ μή, δὲν καλύπτει τὸν Ἐφημέριο γιὰ τὴν τέλεση βαπτίσεως.
7. Πολλὲς φορὲς εἰς περίπτωσιν κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ σύζυγοι εἶναι εἰς διάστασιν ἡ ἔχουν διαζευχθεῖ, ἡ μητέρα τοῦ ἀνηλίκου τέκνου ἐπικαλεῖται τὸ ὅτι πατέρας τοῦ τέκνου εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν ἀναγραφόμενο εἰς τὴν ληξιαρχικὴν πράξιν γεννήσεως. Ὁ ἀνωτέρω ἰσχυρισμὸς τῆς μητέρας δὲν παράγει νομικὰ ἀποτελέσματα. Ὁ Ἐφημέριος ὀφείλει νὰ ἀναζητήσει καὶ νὰ λάβει τὴν συγκατάθεση τοῦ πατέρα, τὸ ὄνομα τοῦ ὁποίου ἀναγράφεται εἰς τὴν ληξιαρχικὴν πράξιν καὶ μόνον. Εἰς περίπτωσιν προσβολῆς τῆς πατρότητας ἡ ἑκουσίου ἀναγνωρίσεως τοῦ τέκνου, μόνον ἐφ’ ὅσον ὑφίσταται σχετικὴ σημείωσις καὶ διόρθωσις ἐπὶ τῆς ληξιαρχικῆς πράξεως γεννήσεως, δύναται ὁ Ἐφημέριος νὰ δεχθεῖ ὡς πατέρα τὸν διὰ τῆς νεωτέρας σημειώσεως προσδιοριζόμενον. Ἐν πάση περιπτώσει, ὁ Ἐφημέριος ὀφείλει νὰ ἐξαρτᾶ τὶς ἀνωτέρω ἐνέργειές του ἀπὸ τὰ ἀναγραφόμενα εἰς τὴν Ληξιαρχικὴν Πράξιν Γεννήσεως στοιχεῖα καὶ μόνον.
8. Κατὰ τὸ ἄρθρο 1945 τοῦ Α.Κ.: « Ἡ γονικὴ μέριμνα τοῦ ἀνήλικου τέκνου, ποὺ γεννήθηκε καὶ παραμένει χωρὶς γάμο τῶν γονέων του, ἀνήκει στὴν μητέρα του. Σὲ περίπτωση ἀναγνώρισής του, ἀποκτᾶ γονικὴ μέριμνα καὶ ὁ πατέρας, πού, ὅμως, τὴν ἀσκεῖ, ἂν ἔπαψε ἡ γονικὴ μέριμνα τῆς μητέρας ἡ ἂν αὐτὴ ἀδυνατεῖ νὰ τὴν ἀσκήσει γιὰ νομικοὺς ἡ πραγματικοὺς λόγους. Μὲ αἴτηση τοῦ πατέρα τὸ δικαστήριο μπορεῖ καὶ σὲ κάθε ἄλλη περίπτωση, καὶ ἰδίως ἂν συμφωνεῖ ἡ μητέρα, νὰ ἀναθέσει σ’ αὐτὸν τὴν ἄσκηση τῆς γονικῆς μέριμνας ἡ μέρους της, ἐφόσον αὐτὸ ἐπιβάλλεται ἀπὸ τὸ συμφέρον τοῦ τέκνου. Σὲ περίπτωση δικαστικῆς ἀναγνώρισης, στὴν ὁποία ἀντιδίκησε ὁ πατέρας, αὐτὸς δὲν ἀσκεῖ γονικὴ μέριμνα οὔτε ἀναπληρώνει τὴν μητέρα στὴν ἄσκησή της. Τὸ δικαστήριο μπορεῖ, ἂν τὸ ἐπιβάλλει τὸ συμφέρον τοῦ τέκνου, νὰ ἀποφασίσει διαφορετικὰ μὲ αἴτηση τοῦ πατέρα, ἐφ’ ὅσον ἔπαψε ἡ γονικὴ μέριμνα τῆς μητέρας ἡ αὐτὴ ἀδυνατεῖ νὰ τὴν ἀσκήσει γιὰ νομικοὺς ἡ πραγματικοὺς λόγους ἡ ὑπάρχει συμφωνία τῶν γονέων». Τὰ παραπάνω πρακτικῶς σημαίνουν ὅτι σὲ περίπτωση ἄγαμης μητέρας, ἐπειδὴ αὐτὴ ἀσκεῖ μόνη της τὴν γονικὴ μέριμνα, ἐκτὸς ἂν δικαστικὴ ἀπόφαση ὁρίζει ἄλλα, ὁ Ἐφημέριος μπορεῖ νὰ τελέσει τὴν Βάπτιση καὶ νὰ δώσει ὄνομα λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν μόνο τὴν δήλωση βουλήσεως τῆς ἄγαμης μητέρας. Προκειμένου νὰ διασφαλισθεῖ ὁ Ἐφημέριος ὅτι δὲν ὑφίσταται δικαστικὴ ἀπόφαση, μὲ τὴν ὁποία ἀσκεῖ γονικὴ μέριμνα ἐπὶ τοῦ τέκνου καὶ ὁ πατέρας, ἡ ἄγαμη μητέρα ὑποχρεοῦται εἰς τὴν συμπλήρωση σχετικῆς Ὑπευθύνου Δηλώσεως τοῦ Ν. 1559/86 μὲ θεωρημένο τὸ γνήσιό της ὑπογραφῆς της, εἰς τὴν ὁποία θὰ δηλώνει ὑπευθύνως ὅτι ἄσκει ἀποκλειστικῶς τὴν γονικὴ μέριμνα ἐπὶ τοῦ ἀνηλίκου τέκνου της, ὅτι δὲν ὑφίσταται δικαστικὴ ἀπόφαση, ἡ ὁποία νὰ ἀπονέμει δικαίωμα ἀσκήσεως γονικῆς μερίμνης καὶ εἰς τὸν πατέρα τοῦ ἀνηλίκου τέκνου καὶ τέλος ὅτι ἐπιθυμεῖ τὸ ἀνήλικο τέκνο της νὰ βαπτισθεῖ κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ νὰ λάβει συγκεκριμένο ὄνομα. Τὴν σχετικὴὙπεύθυνη Δήλωση ὁ Ἐφημέριος ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως.
9. Σὲ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία οἱ γονεῖς του πρὸς βάπτιση τέκνου δὲν εἶναι Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι, τότε ὁ Ἐφημέριος ὑποχρεοῦται νὰ ζητήσει Ὑπεύθυνη Δήλωση, ξεχωριστὴ ἀπὸ τὸν κάθε γονέα, μὲ θεωρημένο τὸ γνήσιό της ὑπογραφῆς, εἰς τὴν ὁποία ὁ κάθε γονεὺς ξεχωριστὰ θὰ δηλώνει ὅτι «ἐπιθυμεῖ τὴν Βάπτιση τοῦ τέκνου τοῦ κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ μὲ συγκεκριμένο ὄνομα καὶ ὅτι θὰ ἀνατραφεῖ ὑποχρεωτικῶς κατὰ τὸ Ἀνατολικὸ Ὀρθόδοξο Χριστιανικὸ Δόγμα». Τὶς ἀνωτέρω Ὑπεύθυνες Δηλώσεις ὁ Ἐφημέριος ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως.
10. Σὲ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία τῆς Βαπτίσεως ἔχει προηγηθεῖ ὀνοματοδοσία, γεγονὸς τὸ ὁποῖο σημειώνεται στὴν προσκομιζόμενη Ληξιαρχικὴ πράξη Γεννήσεως τοῦ τέκνου, ὁ Ἐφημέριος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ μεταβάλει τὸ δοθὲν κατὰ τὴν ὀνοματοδοσία ὄνομα. Ἑπομένως, ὄχι μόνον δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ἀλλάξει τὸ ὄνομα, ἀλλὰ οὔτε νὰ προσθέσει ἄλλο εἰς τὸ ἀρχικῶς δοθὲν ἡ, σὲ περίπτωση δύο ὀνομάτων, νὰ ἀφαιρέσει τὸ ἕνα. Σὲ ὁριακὲς περιπτώσεις, ἰδίως ὅταν οἱ γονεῖς ἀσκοῦν ἀφόρητη πίεση ἐπὶ τοῦἘφημερίου γιὰ μεταβολὴ τοῦ δοθέντος κατὰ τὴν ὀνοματοδοσία ὀνόματος, ὁ Ἐφημέριος ὀφείλει νὰ ζητήσει ὑπεύθυνη δήλωση, ξεχωριστὴ ἀπὸ τὸν κάθε γονέα, μὲ θεωρημένο τὸ γνήσιό της ὑπογραφῆς, ὅπου ὑπευθύνως θὰ δηλοὶ ξεχωριστὰ ὁ κάθε γονεὺς ὅτι ἐπιθυμεῖ τὸ παιδί του νὰ βαπτιστεῖ κατὰ τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ νὰ λάβει συγκεκριμένο ὄνομα, διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ ἀναγραφόμενο εἰς τὴν πράξη ὀνοματοδοσίας. Τὶς Ὑπεύθυνες αὐτὲς Δηλώσεις ὁ Ἐφημέριος ἀρχειοθετεῖ καταλλήλως. Ἐπίσης, προειδοποιεῖ τοὺς γονεῖς, πρὶν τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ὅτι, ἐφ’ ὅσον ἡ Δήλωση Βαπτίσεως ἀναγράφει ἄλλο ὄνομα, ἄσχετο αὐτοῦ της ὀνοματοδοσίας, τὸ ἁρμόδιο Ληξιαρχεῖο θὰ τοὺς παραπέμψει εἰς τὸ ἁρμόδιο Πρωτοδικεῖο πρὸς ἔκδοση δικαστικῆς ἀποφάσεως, ἡ ὁποία θὰ διευκρινίζει ποιὸ ἀπὸ τὰ δύο ὀνόματα ἰσχύει.
11. Ἔχει ἀναφερθεῖ εἰς τὴν Ἱερὰ Μητρόπολιν ὅτι, σπανιώτατα βεβαίως, ἰδίως γιὰ συναισθηματικοὺς λόγους, ὑπὸ τὴν πίεση τῆς παρουσίας κάποιου παπποῦ ἡ γιαγιᾶς, οἱ γονεῖς του πρὸς βάπτιση τέκνου ζητοῦν ἀπὸ τὸν Ἐφημέριο νὰ γράψει μὲν εἰς τὸ Βιβλίο Βαπτίσεων καὶ εἰς τὴν Δήλωση Βαπτίσεως ἕνα ὄνομα, νὰ ἐκφωνήσει δὲ τόσο εἰς τὴν κατήχηση, ὅσο καὶ εἰς τὴν τριπλῆ κατάδυση τὸ ὄνομα αὐτὸ καὶ τὸ ὄνομα τοῦ παρευρισκομένου παπποῦ ἡ γιαγιᾶς «γιὰ νὰ τὸ ἀκούσει» καὶ μόνον. Ἡ τοιαύτη πρακτικὴ ἀπαγορεύεται καὶ ὁ Ἐφημέριος ἔχει ποινικὲς εὐθύνες. Ἐπειδὴ δὲ σήμερα εἶναι κοινὸς τόπος εἰς τὰ Μυστήρια ἡ παρουσία φωτογράφου μὲ κάμερα, εἶναι εὔκολη ἡ ἀπόδειξη τῆς τοιαύτης ἐνεργείας, μὲ δυσάρεστες συνέπειες γιὰ τὸν Ἐφημέριο. Συνεπεία τῶν ἀνωτέρω, ἐφιστᾶται ἡ προσοχὴ τῶν Ἐφημερίων εἰς τὸ νὰ ἐκφωνοῦν ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον τὸ ὄνομα, τὸ ὅποιο καταχωρεῖται εἰς τὴν Δήλωση Βαπτίσεως καὶ τὸ Βιβλίο Βαπτίσεων τοῦἹεροῦ Ναοῦ.
Εἰδικῶς, ἐπειδὴ κατὰ τὴν στιγμὴ τῆς Βαπτίσεως πολλοὶ ἐρωτοῦν τὸν Ἐφημέριο περὶ τῶν κωλυμάτων γάμου ἐκ «πνευματικῆς συγγενείας», ἰδίως κατὰ πόσον τέκνα βαπτισμένα ἀπὸ τὸν ἴδιο ἀνάδοχο δύνανται εἰς τὸ μέλλον νὰ συνάψουν μεταξύ τους γάμο, τονίζουμε τὸ γεγονὸς ὅτι ἐκ τοῦ Κανόνος ΝΓ τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου κώλυμα συνάψεως γάμου ἐκ «πνευματικῆς συγγενείας» ὑφίσταται μόνον μεταξύ του ἀναδόχου καὶ τῆς ἀναδεκτῆς του ἡ τῆς μητέρας της, η, ἀναλόγως, τῆς ἀναδόχου καὶ τοῦ ἀναδεκτοῦ της ἡ τοῦ πατέρα του. Συνεπῶς, τέκνα βαπτισμένα ἀπὸ τὸν ἴδιο ἀνάδοχο δύνανται ἀκωλύτως νὰ συνάψουν μεταξύ τους γάμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου